Монголын Засгийн га­зар Таван толгойн орд газ­­рын лицензийг 100 хувь эзэмшиж байгаа “Энержи ресурс” консерциумтай хэлэлцээ хийж байгаа би­лээ. Гэвч сүүлийн үед Зас­гийн газар тус ордыг 100 хувь төрийн мэдэлд авч үндэсний хөрөнгө оруу­лагч­дад юу ч өгөхгүй гэсэн мэдээлэл цацагдах болов. Энэ талаар “Энержи ре­сурс” консерциумын Удир­дах зөвлөлийн дарга Ж.Од­жаргалаас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Таван толгойн хэлэл­цээр одоо яг ямар шатандаа яваа вэ?
-Хэлэлцээр ажил хэрэгч уур амьсгалтай, харилцан ойлголцох хүсэл тэмүүлэл­тэй эхэлж байсныг хэлэх нь зүйтэй байх л даа. Өнгөрөгч оны зунжин намаржин М.Энх­болдын Засгийн газартай, дараа нь 2007 оны өвлөөс эхлээд одоо хүртэл С.Баярын Засгийн газартай хэлэлцээр хийж байна. Хугацаагаар нь тооцож үзвэл зун, намар, өвөл, хавар гээд дөрвөн улирал дараалан хэлэлцээрийн ши­рээний ард суусан болж таарах нь. Хэлэлцээр одоо ч үргэлжилж байна. Мэдээж хэлэлцээр дардан замаар яваагүй. С.Баярын Засгийн газартай эхэлсэн хэлэлцээ­рийн хүрээнд гэхэд л 10 орчим уулзалт боллоо шүү дээ. Уг нь хэлэлцээрийг бид харилцан ашигтай явагдаж төслийг эдийн засгийн эргэл­тэнд оруулахыг чухалчилсан ойлголцол давамгайлсан уур амьсгалд болно гэж ойлгож байсан. Гэтэл сүүлийн үед ойлгомжгүй уур амьсгал да­вамгайлах боллоо.

-Монголын төр 86, Энер­­жи ресрус 14 гэсэн хувь эзэмшлийг Засгийн газар хүлээн зөвшөөрөөгүй учраас дахин хэлэлцээр эхэлсэн шүү дээ. Тэгэхээр 100 хувь төрийн мэдэлд авна гэсэн Засгийн газрын санаархал хүч түрж байна гэсэн үг үү?
-Хэлэлцээр гэдгийн ач холбогдол бол талуудын байр суурийг ойртуулж нэг цэгт авчирч зангидахад орш­дог. Тиймээс аль нэг тал нь байр сууриа хамгаалж санал бод­лоо илэрхийлэх нь хэвийн үзэгдэл. Тиймээс санаархаж байна, хүч түрж байна гэдэг бол зохимжгүй хэллэг юм уу даа.

Гэхдээ энэ нь тодорхой хэм хэмжээнд байх ёстой байх. 86:14 гэсэн харьцаа нь хэлэлцээрийн үндсэн асуу­дал болсон хувь эзэмшлийг хөндөж байгаа учраас санал зөрөлдөх нь анхнаасаа тодор­хой байсан. “Энержи ресурс” консерциум үндэсний эрх ашгийг эн тэргүүнд тавьж асуудлыг эв зүйгээр зохицуу­лахын төлөө бүхий л болом­жоо шавхан ажиллаж байна. Санал зөрөлдөөн хэлэлцээ­рийн ерөнхий уур амьсгалд сөргөөр нөлөөлөөгүй гэдэгт бид итгэж байна. Хэлэлцээр гацаанд орж бүрмөсөн зогс­чихоогүй, өнөө хэр үргэлжилж байгаагаас үзвэл тулгарсан бэрхшээлийг хоёр талын хам­тын хүчин чармайлтаар давж туулсан гэж ойлгож болох байх.

-Хэвлэлд гарсан сүү­лийн үеийн мэдээллээс үзвэл төр консерциумаас ордыг аваад нөхөн олго­вор олгохгүй, тодорхой хэ­сэг газар өгөх хувилбарыг ярилцаж болох юм, гэхдээ түүнийг Таван толгойн үнд­сэн ордоос өгөхгүй гэжээ. Энэ саналыг та хүлээж авах уу?
-”Энержи ресурс” консер­циумд нэгдэн орсон компа­ниуд анхнаасаа Таван толгойг ашиглахад оролцож энэ том бүтээн байгуулалтад оруулах хөрөнгийг босголцъё гэж бо­дож төлөвлөж ажиллаж ирсэн. Энэ бол ганц жилийн бодол биш нэлээд хэдэн жилийн өмнөх төлөвлөлт. Гэтэл одоо энэ бүх төлөвлөлт, тооцоо судалгаа, гүйцэтгэлийг зог­соох нь үнэхээр хайран, ха­рамсмаар санагддаг. Төр засгаас лицензийн төлбөрт мөнгө өгөх бололцоо муутай байгааг бид ойлгож болом­жоороо хүлээцтэй хандаж байна. Ордыг 86:14 хувиар хамтрахгүй,төлбөрт нь мөнгө өгөхгүй гэхээр үлдэж байгаа хувилбар нь тодорхой хэсэг газрыг авч үлдэх болж таарч байгаа юм. Иймээс Таван толгойн ордоос хэсэг газрыг консерциумд үлдээх хувил­бар дээр ярьж байна. Гэтэл ажлын хэсэг Таван толгойн үндсэн ордын газраас өгөхгүй гэсэн. Тийм тохиол­долд бид тэр орчмын гурван хэсэг газрыг авч үлдэхээс өөр хувилбаргүй болж байна. Үүнээс цааш буулт хийх боломж бидэнд байхгүй.

-”Энержи ресурс” кон­серциум Таван толгойн лицензийг бүрэн эзэмшсэн хэвээрээ байгаа биз дээ. Танайх төрд 50:36:14 ху­виар хамтарч ажиллах са­нал тавьсан боловч төр зөвшөөрсөнгүй. Одоо гэ­тэл бас нөхөн олговор юмуу Таван толгойн үнд­сэн ордод газар өгөхгүй гэжээ. Тэгэхээр та бүхэн яая гэж бодож байна вэ?
-Асуудлыг хурцатгахгүйг хичээж байна. Энэ бол сүүл­чийн хувилбар, одоо бидэнд ухрах зам байхгүй гэдгийг Засгийн газрын ажлын хэсэгт хэлсэн. Таван толгойг авч үлдсэн консерциумын сэтгэл зүтгэлийг хэрхэн, яаж үнэлэ­хийг анхааралтай ажиглаж саналуудаа тавьж байна.

-Цаг хугацаанаас бо­лоод ямар нэгэн хүчин зүйл, тухайлбал, улс төр хэлэлцээрт нөлөөлж байна уу?
-Талуудад цаг алдалгүй хэлэлцээрийг дуусгах хүсэл эрмэлзэл хангалттай байгаа боловч асуудлыг илүү тодор­хой болгож, дахин маргаан үүсгэхгүйгээр, нэг мөр эцэс­лэн шийдвэрлэхэд хугацаа зайлшгүй шаардагдаж байна. Олон нийтийн дунд цаг хуга­цааны хүлээлт үүсчихээд байгааг бид сайтар ойлгож байгаа. Таван толгойн ордыг даруйхан ашиглалтад оруулж үр өгөөжийг нь ард түмэнд зөв хүртээхийг үндэс­ний хөрөнгө оруулагчид ч сонирхож байна. Тэрнээс биш бидэнд улс төр огт хамаагүй.

Л.Мөнхбаясгалан