“Монгол-Японы хүний нөөцийн хөгжлийн төв”-д бизнест тулгардаг асуудлыг онол, практиктай нь заадаг

Гарчиг -– “Монгол-Японы хүний нөөцийн хөгжлийн төв”-ийн сургалт бизнес эрхлэхэд тулгамддаг асуудлыг онол, практикаар тодорхой заан чиглүүлдэг ЖАЙКА-гийн буцалтгүй тусламжаар Монгол-Японы Хүний нөөцийн хөгжлийн төвийг 23 жилийн өмнө нээсэн. Тус төв нь япон хэлний боловсрол, Япон улсад суралцах ажиллахад чиглэсэн арга хэмжээг зохион байгуулдагаас гадна, хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд чиглэсэн ажлуудыг хийдэг. Мөн, Монгол Японы бизнес эрхлэгчдийг холбох, Монголын хувийн хэвшлийн хүний нөөцийг чадавхжуулахад чигсэн олон хөтөлбөрийгг сүүлийн жилүүдэд идэвхтэй хэрэгжүүлж байна. Тухайлбал, бизнесийн үндсэн сургалтууд, маркетинг, компанийн засаглал, санхүүгийн менежмент, удирдлагын сургалтуудыг Япон, Монгол багш нарын удирдлага дор зохион байгуулдаг. Энэ удаа Япон Улсад зохион байгуулсан бизнес эрхлэгчдэд зориулсан, хоёр удаагийн дадлага сургалтын тайлангийн үйл ажиллагааг сурвалжлав. юм. Хувийн хэвшлийнхнийг онол, дадлага хосолсон сургалтуудад тогтмол хамруулж, орчин үеийн менежментийн туршлага, бодит жишээ бүхий судалгаа, дадлага ажилд суурилдаг нь Монгол-Япон төвийн сургалтуудын онцлог. “Амура” брэндийг үүсгэн байгуулагч, “Орчид Крейтив” ХХК-ийн захирал Д.Хишигсүрэнтэй ярилцав. Тэрээр Японд очиж, дадлага сургалтад хамрагдаад иржээ. Тус сургалтад 20 бизнес эрхлэгчид оролцож, Японы хувийн хэвшлийн үйл ажиллагаа, менежмент, бизнесийн арга барил, 5с, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт, хүний нөөц гэх мэт олон агуулгаар Японы туршлагаас суралцсан байна. “Амура” брэндийг үүсгэн байгуулагч, “Орчид Крейтив” ХХК-ийн захирал Д.Хишигсүрэнтэй ярилцав. Тэрээр Японд дадлага сургалтад хамрагдсан байна. -Та өөрийгөө болон эрхэлж буй бизнесийнхээ талаар товч танилцуулаач. -Би гоо сайхны технологич, инженер мэргэжилтэй. Химийн инженер суурьтай. “Монос косметикс” компанид гоо сайхны бүтээгдэхүүний зохион бүтээчээр есөн жил ажилласан. Арьс арчилгааны “Биомон”, “Алое” брэнд, “Санитас” гар ариутгагч, халгайтай, чихэр өвстэй шампунь, “Мойл” брэндийн зарим бүтээгдэхүүний зохион бүтээгчээр ажилласан. Энэ туршлагадаа үндэслэн ахуйн цэвэрлэгээний бүтээгдэхүүний “Амура” брэндээ үүсгэн байгуулсан юм. -Энэ брэндийг үүсгэн байгуулах санаа хэрхэн төрсөн бэ? -Амура гэдэг нь манай хүүхдийн нэр. “Монос косметикс”-т ажиллах хугацандаа олон судалгаа хийж, аюултай бодисуудын тухай мэддэг болсон. Монгол үйлдвэрлэгч улс биш тул аюулгүй найрлагатай бүтээгдэхүүн ховор. Байгаа хэд нь сонголт багатай. Бид аяга угаагч, шингэн саван, шал угаагч, жимс ногоо угаагчийг өдөр бүр хэрэглэдэг. Маш олон химийн бүтээгдэхүүний нийлбэрээс эдгээр бүтээгэхүүн бий болдог. Жишээ нь аяга угаагчаар аягаа угаасны дараа гадаргуу дээр хүний нүдэнд харагдахааргүй хэмжээнд үлддэг. Тэр химийн бодисыг бид хоол цайтайгаа хамт, өдөр бүр санамсаргүйгээр бие рүүгээ оруулдаг. Үүний улмаас шалтгаангүй өвчилдгийг судалгаагаар тогтоосон. Аюулгүй найрлагатай, гадаргуу дээр үлдэгдэл үлдээдэггүй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хэрэгтэй гэж бодсон. Химийн бодисын үлдэгдэл арьсаар дамжин цусны ханыг нэвтэлдэг тул аюулгүй байх нь их чухал. Би МУИС-ийн багш нартай хамтран энэ чиглэлийн судалгааг гурван жил, долоон сар хийсэн юм. Судалгааны ажлаа бизнес болгохоор шийдээд эхлээд аяга таваг угаагчаа гаргасан. Одоо зургаан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна. -Та яагаад Япон төвийн бизнесийн үндсэн сургалтыг сонгон суралцах болсон бэ? -Би инженер, технолоич мэргэжилтэй тул бизнесээ эхлэхэд олон саад тулгарсан. Бизнесийн суурь мэдлэг хэрэгтэй болсон. Бүтээгдэхүүн үйлдэрлэж борлуулахын тулд ард нь олон ажил явж байдаг. Санхүү, хүний нөөцөө зөв удирдах, борлуулалтаа өсгөх, бизнесээ амжилттай авч явахын тулд суурь мэдлэг хэрэгтэй болсон. Энэ чиглэлийн сургалтуудыг хайн, хэд хэдэн сургалтад суусан ч надад ойрхон санагдаагүй. Бидэн шиг гарааны бизнес эрхлэгчдэд онолын мэдлэгээс илүүтэй бодит мэдлэг олгохуйц сургалт илүү хэрэгтэй байв. Хайх явцдаа Монгол-Японы төвийн талаар олж мэдсэн. СЕО-гийн ангид Панасоник, Сони, Тоёота гэх мэт том группуудын албаны, үйлдвэрийн, маркетингийн захирлаар, зөвлөхөөр ажиллаж байсан япон зөвлөхүүд хичээл заадаг. -Сургалт таны хүлээлтийг ямар талаар хамгийн сайн биелүүлсэн бэ? -Бид үйлдвэрлэл эрхэлдэг. Энэ нь 500 төгрөгөөр авсан барааг 5000 төгрөгөөр худалдах ажил биш. Бид үнэ цэн бий болгож, наймаанаас илүү брэндэд анхаардаг. Энэ ажлыг олон жилийн турш үргэлжлүүлэхийн тулд зөв арга ухаан хэрэгтэй. Япончууд олон жилийн турш бизнес эрхэлсэн түүхтэй. 300 болон түүнээс дээш жилийн түүхтэй олон япон компани бий тул би японы туршлагыг судлахыг хүссэн. Зорьсондоо ч хүрлээ. -Сургалтын явцад танд хамгийн их нөлөөлсөн хичээл, багшийн талаар сэтгэгдлээ хэлнэ үү? -Бүх сургалт сонирхолтой байв. Комплайнс, хүний нөөц, стратеги, санхүүгийн менежмент, маркетингийн хичээлүүдийг дөрвөн сарын хугацаанд бидэнд заасан. Эдгээрээс надад “оч асаасан” хичээл нь маркетинг. Стратеги төлөвлөлт, санхүүгээ хэрхэн удирдах талаар би өмнө нь мэддэггүй байсан. Ашигтай ажиллаж байна уу, үгүй бол хаана алдагдал үүсээд байгааг санхүүгийн тоог уншаад мэдэх юм билээ. Мөнгөн урсгалаа хэрхэн зөв удирдахыг сурсан. Цоо шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн, зах зээлд танилцуулахад өрсөлдөгчийн зүгээс төвөгтэй байдал үүсгэдэг. Гадаргуу дээр үлдэгдэлгүй аяга угаагч үйлдвэрлэн, олон хүний асуудлыг шийднэ. Санамсаргүй байдлаар өвчлөлд өртдөгийг бууруулна гэж олон нийтэд мэдээлэн, маркетингаа ингэж хийсэн юм. Үүнийг бусад үйлдвэрлэгч хуулбарладаг байв. Маркетингийн хичээлээс өрсөлдөгчтэйгээ ямар аргаар харилцах, бид ямар давуу талтайгаа мэдсэнээр миний бодол тэлж, өрсөлдөгчийн зарим үйлдэлд бухимдахаа больсон. Жижиг асуудалд төвлөрөх биш, бизнесээ том зургаар нь харж, тайван байж, зөв стратегиэр ажиллах ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. -Япон төвийн сургалт бусад сургалтаас ямар онцлогтой вэ? -Лекц орохоос илүүтэй практикийг цуг заадаг. Санхүүгийн шинжилгээ хийх хичээл орохтой хамт бид компанийн санхүүгийн үйл ажиллагаагаа сайжруулахдаа багшаас зөвлөгөө авах боломжтой. Бизнес эрхэлж байхад тулгамддаг асуудлыг онол, практикийн үүднээс тодорхой заан чиглүүлдэг. Том группийн захирал ирээд бидэн шиг дөнгөж эхэлж буй бизнес эрхлэгчдэд зөвлөгөө өгөхөөр шууд хэрэгжүүлэх боломж хомс. Тэд ийм байх ёстой гээд ярьдаг ч бүхнийг тэгээс эхэлсэн бидний ажилтай заримдаа уялддаггүй. Харин Монгол-Япон төвийн сургалт бодит байдалд илүү ойр. -Япон дахь дадлага сургалтын боломжийн талаар хэрхэн мэдсэн бэ? -Бизнес эрхэлдэг найз маань өмнөх сургалтад хамрагдан, Япон явсан юм. “Амура” брэндийг олон нийт мэддэг болж, би бизнесээ өргөжүүлэх хүсэлтэй байв. Олон сургалтыг харьцуулж байгаад сонгосон. Бид аравдугаар сард явж, 20 хоног туршлага судлаад ирсэн. Үүнээс өмнө Монголд дөрвөн сарын сургалтад суусан юм. ЖАЙКА, Монгол-Японы төвөөс тухайн бизнесийн зорилго, алсын хараа, зорилго, бизнесийн чиглэлийг харгалзан оролцогчдыг сонгон шалгаруулсан. Нийт 70 орчим ААН хүсэлтээ гаргаж, 20 компанийн төлөөллийг сонгон явуулсан. -Япон дахь дадлагын үеэр ямар байгууллагад очиж танилцсан бэ? -50-300 жилийн түүхтэй, 12 компанид очсон. Шоколад үйлдвэрдлэгч Meiji, цэлцэгнүүр болон инновац шингэсэн тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгч Орихиро, 300 жилийн түүхтэй, цууны үйлдвэр, эрүүл мэндийн Танта, Uniqlo, Daiso, Three house, органик бүтээгдэхүүнийг тариалагчдаас шууд иргэдэд хүргэдэг дэлгүүрийн сүлжээтэй танилцсан. -Япон дахь дадлагын үеийн хамгийн үнэ цэнтэй туршлага юу вэ? -Япон бараа чанартай, үйлдвэрүүд нь эмх цэгцтэй гэсэн ойлголт надад байсан. Очиж үзээд биширмээр сэтгэгдэл төрсөн. Ерөнхийдөө япон компаниуд утга учир, үнэ цэнийг худалддаг юм байна. Чанартай, найдвартай, үйлчилгээ сайтайн дээр он удаан жилийн түүхтэй. Өнөө маргааш бүтээгдэхүүн зарах биш бизнесийн алсын хараа нь чанарыг дэлхийд түгээх юм байна. -Япончуудын ажиллах хэв маяг, соёлоос танд хамгийн их сэтгэгдэл үлдээсэн нь аль вэ? -Тэд ширхэг бүрийг чин сэтгэлээсээ хийж байна. Эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүнийг сурталчлахдаа “Таныг эрүүл болгоно” гэх нь түгээмэл бол тэнд яг эрүүл болгодог бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч л үүнийг хэлдэг, маркетингд хий хоосон үг огт ашигладаггүй юм байна. Үнэнийг л түгээж, үнэ цэнийг борлуулж байна. Би цаашид ажилдаа үүнийг баримтална. Бид хүмүүсийн эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байхад анхаардаг шүү дээ. Манайд хүмүүс өвдсөнийхөө дараа л эрүүл мэнддээ анхаардаг. Гэтэл дэлхий нийт урьдчилан сэргийлэхэд анхаарч байгаа тул гарааны бизнесүүд үүнийг харгалзаасай. Компани нийгмийн хариуцлагатай байвал урт хугацаанд орших юм байна гэдгийг ойлгосон. -Япон дахь дадлага сургалтад хамрагдаж ирээд сурч мэдсэнээ цаашид бизнестээ хэрхэн уялдуулах вэ? -Бүх эрсдэлээ өөрөө үүрч буй бизнес эрхлэгчид аливааг их соргог олж хардаг. Үйлдвэрлэлийг алдаа багатай, чанарын гологдолгүй явуулахын тулд, тогтвортой үйл ажиллагаа хэрэгжүүлэх ёстой юм байна. 5S, Кайзенийг ажилдаа байнга нэвтрүүлснээр бид чанартай, өнгө үзэмжтэй, технологийн хувьд зөв бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ. Байнга хэрэглэгчтэй байх боломжтой. ЖАЙКА-гийн төслийн ерөнхий зөвлөх Сато Мүицүмиү “Дадлага сургалтуудыг зохион байгуулж байгаагийн зорилго нь Монголын бизнес эрхлэгчдэд японы ААН-үүдийг танилцуулах, шинэ мэдлэг мэдээлэл авахад нь гүүр болох юм. Тэдэнд Монголд ийм бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж болох юм байна гэх зэргээр шинэ санаа төрж болно. Шинэ хамтрагчтай, түнштэй болох боломжтой. Одоогоор 40 хүн Япон руу явсан. Ирэх онд дадлага сургалт үргэлжилнэ. Бизнес эрхлэгч байх, менежерийн түвшний албан тушаалтай байх гэсэн ерөнхий болзлын дагуу оролцогчдыг явуулдаг. Учир нь хүний тоо хязгаартай. Олон бизнес эрхлэгч сургалтад хамрагдах хүсэлтээ өгвөл бид сонголт хийдэг. Зардлын тухайд тухайн хүн өөрөө бүх зардлаа гаргах нь бий. Зарим тохиолдолд японы хамтрагч тал тодорхой зардлыг төлдөг. Ирэх онд Токиод болох Foodex хэмээх хүнсний үзэсгэлэн рүү монгол бизнес эрхчлэгчид явна. Ирэх хавар гарааны бизнес эрхлэгчдэд зориулсан сургалт мөн төлөвлөсөн” гэв. Монгол-Японы төв энэ онд гурван удаа дадлага-сургалт зохион байгуулжээ. Сургалтад хамрагдсан бизнес эрхлэгчид японы бизнесийн орчны бодит байдалтай танилцаад ирсэн. Тэд энэ сарын 20-нд Монгол-Японы төвд цугласан юм. Ямар үйлдвэрүүдээр явсан, үйлдвэрлэл үйлчилгээнээс нь суралцах зүйл юу байсан талаар илэн далангуй ярилцав. Япончууд цаг сайн барьдаг, бие биенээ их хүндэлдэг, ажилдаа чин сэтгэлээсээ ханддаг, хаана ч байсан дараалалд зогсдог, үйлдвэрлэлийн эмх цэгц, ариун цэврийг дээд зэрээр сахидаг, сэргээгдэх эрчим хүч түлхүү ашиглаж байна зэргээр ажиглалт, сэтгэгдлээ хуваалцлаа. Хоёр дахь ээлжийн дадлага сургалтын баг Японы Нигата мужийн үйлдвэрлэлтэй танилцжээ. Тэд маш жижиг хэмжээтэй эд зүйлийг ч мэдрэх чадвартай мэдрэгч үйлдвэрлэдэг “Toхо электроникс” компанид зочилсон байна. Хүнсний үйлдвэрүүд энэ мэдрэгчийг түгээмэл ашигладаг аж. Хоол үйлдвэрлэх явцад амьтны үс, шороо, тоос гэх мэт гаднын биет нэвтрэх эрсдэлтэй тул мэдрэх чадвар сайтай мэдрэгч байршуулснаар энэ эрсдэлийг бууруулна. Хоёр дахь багийнхан энэ үйлдвэрийг танилцуулахад өөр багийн гишүүн, хүнс үйлдвэрлэгч ихэд сонирхон, “Тохо” компанитай холбоо барих мэдээллийг авав. Ингэж мэдээллээ хуваалцах нь уулзалтын гол зорилго юм.