Х.Елик: Битгий санаа зовоорой, бид бүгдийг маш сайн төлөвлөж байгаа

Хүүе ээ, арав болчхож, алив ээ, унтацгаая, маргааш ажилтай”. “Найз нь уухгүй ээ, маргааш ажилтай”. “Эртхэн харьж амарлаа, маргааш ажилтай”...Эдгээр гойд зүйлгүй үгсийн цаана хийх ажлын хариуцлага, хэтийн зорилго хамт яваа.

Цасан шуурга, усан бороотой өдрүүдийн алинд ч “ажилтай” хэмээн яарах. Унтчихмаар, уйлмаар, урагшлахгүй байгаа мэт санагдсан ч “ажилдаа явахгүй бол болохгүй” гээд өндийх...

Ийм л эв эгэлхэн өдрүүдийн ард хүний амьдрал үргэлжилж, ав адилхан 15, 30-нийг үдэж, угтан ажлаа хийж цалингаа аваад алхаж явна, бид. Ерөөс хүн ажилтай байх л сайхан.

Анзаардаггүй ч ажилдаа явлаа гэдэг зорилготой гэрээс гарч, ажлаа тараад ирлээ гэх “гавьяа”-тайгаар гэртээ орох мэдрэмжээр л хүн дүүрэн амьдардаг.

Тиймээс энгийнээс улам алсарч буй энэ цаг үед жирийн л амьдарч, ажиллаж, суралцаж буй хүмүүсийг GoGo.mn “МАРГААШ АЖИЛТАЙ” буландаа онцолж буй.

Энэ удаад "Улаанбаатар метро" төслийн архитектор Х.Елик (FB: Yelik Khuat)-г танилцуулж байна. 

Тэрбээр архитектор, барилга, хот төлөвлөлт, инженерчлэл зэрэг тэргүүлэх чиглэлийн мэргэжилтнийг бэлтгэдэг Санкт-Петербургын Архитектур, Барилгын инженерийн Их Сургуульд архитектор, хот төлөвлөгч мэргэжлээр суралцан төгссөн.

Сургуулиа төгсөөд Лондон хотын Шордич (Shoreditch & Bricklane) өртөө орчмын дахин төлөвлөлт, Казахстан улсын Алматы хотод ерөнхий архитектороор ажиллаж байсан. Өдгөө сурсан эрдэм, суралцсан туршлагаараа “Улаанбаатар метро" төсөлд хувь нэмрээ оруулж буй юм.

АНГИЙНХАА ГАНЦ "ГАДААД ОЮУТАН" НЬ БАЙВ 

-Би 1999 онд Баян-Өлгий аймгийн Өлгий хотод төрж, аймгийн төвийнхөө “Бастама” сургуульд ерөнхий боловсрол эзэмшсэн. Төгсөхдөө цаашид ямар мэргэжлээр суралцахаа сайн мэдэхгүй байлаа. Химиэс бусад бүх хичээл таалагддаг байсан, бас хэл сурах авьяастай учир ямар нэгэн хэлний багш болох талаар ч бодсон. Бас American University in Bulgaria (AUBG)-д дипломат харилцаагаар, эсвэл АНУ-ын өөр нэг сургуульд суралцах зэрэг 4-5 сонголт дунд эргэлзэж явлаа.

Тэгээд бодсон л доо, би ер нь өөрийгөө, ирээдүйд ямар ажил хийхээ ч тодорхойлж чадаагүй  байгаа юм чинь “why not” (яагаад үгүй гэж) бүр огт чадахгүй зүйлд өөрийгөө сорьё гэж шийдсэн. Тэр үед би огт зурж чаддаггүй байлаа. Сурагч байхдаа ч бараг зурж үзэж байгаагүй хэр нь архитектор болно гээд зориг шулуудсан юм. 

Ингээд ОХУ-ын Санкт-Петербург хотыг зорьж, эхний нэг жил хэлний бэлтгэлд сурсан. Үүнээс сүүлийн 3-4 сард нь тасралтгүй зургийн хичээл заалгав. Өдөржин, шөнөжин зураг зурдаг байлаа, багш нар ч маш сайн заана. Ингээд нэгдүгээр курсэд тэнцэх эсэхийг шийдэх шалгалт ч дөхлөө. Хэрэв 75-аас доош оноо авбал шалгалтад унаж, хүссэн сургуульдаа орж чадахгүйд хүрэх байв. Шалгалтаа сайн өгч, Санкт-Петербургын Архитектур, Барилгын инженерийн Их Сургууль (Saint Petersburg State University of Architecture and Civil Engineering)-д Хот төлөвлөлт, архитекторын ангид элсэж чадсан. Ангидаа ганц гадаад оюутан нь байв. 

Эхний 3 сар хэлний бэрхшээлтэй тулгарч, лекцээ бараг ойлгодоггүй байсан учир "Америк, Англи руу явдаг байж уу?" гэж эргэлзсэн удаа бий. Гэхдээ хэлний бэрхшээлтэй тулгарсан ч 3,4 дүгээр курсдээ оросоор яг л монгол хэл шиг ойлгодог, ярилцдаг болсон доо.

Төгсөх курсдээ Санкт-Петербургийн Приморскийн дүүргийн Каменка орчмын 182,7 га талбай бүхий хотын захын сул бүсийг цогц байдлаар хөгжүүлэх төсөлд ажиллаж, дипломоо хамгаалсан. Төслийн хүрээнд ногоон каркас, явган болон тээврийн замын сүлжээ, олон нийтэд зориулсан үйлчилгээний төвүүд, боловсрол, эрүүл мэндийн байгууламжуудыг төлөвлөсөн. Мөн түүхэн байршлийг "мемориал парк" хэлбэрээр хадгалах шийдэл боловслуулсан юм. Эцсийн зорилго нь экологи, нийгмийн тэнцвэрт орчныг хадгалсан, ойролцоогоор 33,000 хүн амтай шинэ орон сууцны хороолол байгуулах төсөл байв. 

Энгийнээр тайлбарлавал, Улаанбаатар хотыг Яармаг руу тэлсэн шиг хэмжээний төлөвлөлтийг хийсэн юм. Ингээд дипломоо амжилттай хамгаалж, хот төлөвлөгч, архитектор мэргэжил эзэмшээд Монголдоо очиж ажиллахыг, ямар нэг том төсөлд contribute (хувь нэмрээ оруулах) хийнэ гээд л төлөвлөж байв. 

Холоос шүүмжлэх их амархан шүү дээ, үүний оронд тэр шүүмжлүүлж байгаа салбарт орж ажиллавал ямар бол гэж бодсон. Сургуулиа төгсчихлөө, ажилд орохоосоо өмнө Алматы руу аялаад ирье гээд явсан ч санаандгүй тохиолдлоор тэнд ажиллах санал хүлээн авав. Дахиад л “why not” гээд тэнд үлдээд 2.5 жил ажилласан даа.

Анхны төсөл минь 1500 хүний суудалтай цэнгэлдэх хүрээлэнгийн ажил байлаа. Маш хариуцлагатай ажил учраас заримдаа шөнөжин суугаад, ерөнхий болон бусад инженерээс асуугаад л ажилдаа их санаа зовно. Захиалагчид зориулаад 2-3 эскиз (sketch) зурж нэгийг нь батлуулаад, дараа нь нарийвчилсан зураг төсөл боловсруулав. Ингээд магадлангаар оруулж батлуулаад, барилга угсралтын ажил нь эхэлсэн. Энэ төсөл дээр 6 сар ажилласан. Бүтээн байгуулалт өнгөрсөн жил бүрэн дуусжээ.

Мөн Казахстаны Зохиолчдын Эвлэлийн барилгыг сэргээн засварлах, KIMER их сургуулийн дотуур байрны төсөл, Караганды хотын дүүргийн эмнэлгийн барилга, Алматы хотын II түргэн тусламжийн дэд станцын барилга, "Алтыналмас" ХХК-ийн үйлдвэрийн барилгууд, гадна инженерийн шугам сүлжээ бүхий блок-модуль, хатуу түлш бойлерийн байшингууд, модульчлагдсан нүүрсээр ажилладаг уурын зуухны барилгууд /15MBт/ зэрэг төслийг хэрэгжүүлсэн юм.

Тоног төхөөрөмжөөс гадна бүх жижиг зүйлсийг ч нарийвчлан төлөвлөх дуртай тул хувийн сонирхлоороо, завтай үеэрээ  Lanzhou рестораны төслүүдэд ажилладаг байсан. Ер нь намайг эрч хүчээр хамгийн их цэнэглэдэг зүйл бол орчныг хүнд тав тухтай болгох тэр мэдрэмж. Тиймдээ ч би тавилга, дотоод заслаас эхлээд хот төлөвлөлт хүртэлх бүх түвшинд төлөвлөхийг хүсдэг. Магадгүй энэ л миний архитектурт дурласан хамгийн том шалтгаан байх. 

Ээлжийн амралтаа аваад 2024 оны зун Монголдоо ирлээ. Тухайн үед “Улаанбаатар метро” төслийн захирал Т.Мөнхдалайгийн фэйсбүүкээс метроны төсөлд ажиллах сонирхолтой архитектор байвал нэгдээрэй гэсэн утгатай пост олж уншсан юм. Үүнийг хараад дахиад л “Why not” гэж бодсон. Улаанбаатар хот метротой болно, хаанаас хаа хүрэх юм, хэдэн өртөөтэй байх вэ гэдэг сэдвийг хүн бүр л сониучирхаж байгаа. Надад ч энэ бүхэн сонирхолтой санагдсан.

Ингээд Т.Мөнхдалай захиралтай уулзлаа. Түүний “Залуу үе маань гадаадаас буцаж ирээд сурсан эрдэм, хуримтлуулсан туршлагаа нутагтаа хэрэгжүүлж, эх орныхоо томоохон бүтээн байгуулалтад гар бие оролцох цаг ирсэн" гэсэн нь надад урам зориг өгсөн. Тэр өдөр буцаж нисэхээр тийзээ авчихсан байлаа. Уулзалтаас гарчхаад өөртэйгөө ярьсан: "Өнөөдөр энэ ажилд орно, эсвэл бүр буцаад явна". Шийдвэрээ гаргасан ч Алматы руу буцсан. Учир нь, өмнөх ажлаа албан ёсоор дуусгаж, хүлээлгэн өгөх ёстой байлаа. 

Хоёр долоо хоногийн дараа бүх ажлаа цэгцлээд Монголдоо эргэн ирж, "Улаанбаатар метро" төслийн залуустай мөр зэрэгцэн ажиллаж эхэлсэн. Ингэж миний хувьд шинэ зам нээгдэж, эх орондоо хийгдэх мега төслийн нэг хэсэг болох ховорхон боломж олдсон юм. 

МЕТРОНЫ ТӨСӨЛД АЖИЛЛАЖ БАЙГАА ГЭХЭЭР "БИД НАР ҮНЭХЭЭР МЕТРОТОЙ БОЛОХ УУ?" ГЭДЭГ

-Намайг анх ажилд ороход БНСУ-ын “Духуа инженеринг” ХК-тай төслийн зөвлөх үйлчилгээний гэрээ (2025.07.05) зураад байлаа. Төслийн ТЭЗҮ, концепц дизайн гээд л байнга хуралтай, завгүй байсан. Удалгүй төслийн стратегийн зөвлөх болох Лондоны "Crossrail International" компанитай хамтран ажиллахаар боллоо.

Лондон хот Crossrail төслөө хэрэгжүүлэх явцдаа ямар саад бэрхшээлтэй тулгарсан бэ, бид нар юун дээр анхаарах ёстой вэ? гэх мэт асуултад олон улсын мэргэжилтнүүдээс зөвлөгөө аван, мөр зэрэгцэн ажиллаж байна.  

Миний хувьд яг одоо зөвхөн зураг төсөл гэлгүй метро төслийн тендерийн хоёрдугаар үе шатны бичиг, баримтыг бэлдэх ажилд төвлөрч байна. 

Бусад улс, орон анх хэрхэн метротой болж байв гэдгийг судалж байна л даа. Түгжрэл, утаа гэх мэтчилэн өнөөдөр бидний шийдэж чадахгүй байгаа асуудал бусад оронд ч байжээ. Гэхдээ метро, төмөр замын бүтээн байгуулалтаараа энэ асуудлуудаа шийдэж чадсан нь байна. Тухайлбал Японд 1940-өөд оны үед төмөр замын бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлж, дараа нь дэлхийн II дайны дараах сэргэлтээр хотжилт, инфраструктурын шинэчлэлүүд хийсэн. 1960-аад оноос эдийн засаг хурдтай сэргэж, 1964 онд Японы анхны өндөр хурдны галт тэрэг "Шинкансен" ашиглалтад орж, төмөр замын сүлжээний хөгжил, хотын төвүүдийн холболт эрс сайжирчээ.

1970-80-аад онуудад дэлхийн засгийн тогтвортой өсөлт үргэлжилж, төмөр зам-хотын хөгжлийн интеграц зарчмын дагуу төрөл бүрийн "өртөө төвт" дэд бүтэц, өртөө орчмын тээвэрт суурилсан хөгжүүлэлт (TOD) загварууд өргөн дэлгэрсэн. Жишээлбэл, Яармагтай адил 6 салаа замтай байсан бол үүнийг бусад нийтийн тээврийн хэрэгсэлтэй уялдуулсан 2 салаа зам болгожээ. Ингэснээр хүмүүст хувийн машин төдийлөн шаардлагагүй болсон байна. Үүнтэй адил манайд ч хонгилын үзүүрт гэрэл ассан гэж хэлж болно. Бид тэр гэрэлд хүрэхийн төлөө өдөр бүр уйгагүйгээр хичээн ажиллаж байна.

Надаас, биднээс шалтгаалахгүй асуудлууд олон бий, учир нь энэ бол маш том төсөл. Найз нөхөд, эргэн тойрныхондоо “Улаанбаатар метро төсөлд ажиллаж байгаа” гэхээр  “Бид үнэхээр метротой болох уу?” гэх нь бий. Хүмүүс эргэлзэж байгаа нь гарцаагүй дээ.

Төслийн үйл явцыг ойлгохгүй хүмүүс бас байдаг. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард өрөмдлөгийн ажил хийж, хөрсний судалгаа авсан юм. Тухайн үед мэдээ цацагдахад “Метрогоо бариад эхэлжээ” гэх мэтчилнээр хүмүүс фэйсбүүкээр шуугьсан. Үнэндээ тэр нь зүгээр л ТЭЗҮ-ийн хүрээнд хөрсний судалгаа хийгээд, үүний дагуу газрын дор 25 метрийн гүнд ажиллуулах машины төрлийг тодорхойлох л зорилготой ажил байсан.

Хүмүүсийн ярьдаг өөр нэг зүйл нь “Тог тасарвал яах вэ”. Энэ  тохиолдолд цахилгааны back up  power (цахилгаан хангамжийн нөөц систем) систем төлөвлөгдсөн байгаа. Өртөө бүрд олон улсын стандартын дагуу нөөц цахилгаан хангамж, автомат галын дохиолол, агаар сэлгэлтийн тусгай систем, онцгой үед ашиглах аврах гарцууд төлөвлөсөн. Энэ нь олон нийтийн түгээмэл асуулт болох "Тог тасарвал яах вэ?" гэх эргэлзээг бүрэн тайлж өгдөг. 

Төсөлд ажиллаж байгаа инженерүүд бүхнийг төлөвлөж, бүхнийг олон улсын стандартад нийцүүлж, олон улсаас судалж, суралцаж хийж байгаа гэдгийг ойлгоосой л гэж хүсдэг. Тиймээс бүү санаа зовоорой гэж л хэлмээр байдаг даа. Төсөл амжилттай дуусах үед, төсөлд оролцсон хүн бүхэн том бүтээн байгуулалтын нэг хэсэг болж ажилласан гээд зогсож байна гэж төсөөлөхөд сайхан санагддаг. 

Би одоо төслийн архитектор Ц.Сугармаатай хамтран TOD (Transit-Oriented Development) буюу метроны өртөө орчмын төлөвлөлтийн хэрэгжилтийн төлөвлөгөөн дээр ажиллаж байна. Олон улсын стандартаар хүний таван минут алхах зайг 400 метр, 10 минут алхах зайг 800 метр гэж тооцдог юм билээ. Тэгэхээр дунджаар хүмүүс нэг километрийн зайнаас алхаж ирээд метронд суухаар өртөөний радиусыг тооцоолон, өртөө орчмын хөгжүүлэлтийн богино, дунд, урт хугацааны төлөвлөгөөг тодорхойлж байна. 

Метроны өртөө орчмын төлөвлөлт бол зөвхөн өртөө барих асуудал биш, харин хотын шинэ орон зай, олон нийтийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэх боломж юм. ТЭЗҮ-д дурдсанаар, Улаанбаатар метроны өртөөнүүдийн 400-800 метрийн радиуст сургууль, үйлчилгээ, худалдаа, ажлын байр, ногоон байгууламжийг цогцоор төлөвлөхөөр тусгасан. Өөрөөр хэлбэл, хүмүүсийн өдөр тутмын хэрэгцээ нь өртөө орчмоос шууд хангагдаж, замын түгжрэлийг багасгах, амьдрах орчны тав тухыг нэмэгдүүлэх давхар ач холбогдолтой. 

Өртөө орчмын орон зайд явган болон дугуйн замыг аюулгүй, нягтрал багатайгаар төлөвлөхийг зайлшгүй шаарддаг. Токио, Лондон зэрэг хотын туршлагаас харахад хүмүүсийн 5-10 минут алхах боломжийг тооцож өртөө хүрэх замыг тохижуулснаар нийтийн тээврийн хэрэглээ эрс нэмэгдсэн юм билээ. Улаанбаатарт ч мөн адил метронд суух хүртэлх зам тав тухтай, аюулгүй байх нь хүмүүсийн нийтийн тээврийн сонголтыг дэмжинэ. 

ТЭЗҮ-д тусгагдсанаар, метроны 19.4 км шугам ашиглалтад орсноор өдөрт дунджаар 300,000 орчим зорчигч үйлчлүүлэх тооцоо гарсан. Энэ нь нийтийн тээврийн нийт урсгалын гуравны нэгийг метро дангаараа гүйцэтгэх хэмжээний үзүүлэлт. Тиймээс метроны төсөл түгжрэл, утааны асуудлыг урт хугацаанд бууруулах бодит шийдэл болно. Өөрөөр хэлбэл, метро бол ганц барилга биш. Харин Улаанбаатарын амьдралын чанарыг үндсээр нь өөрчлөх системийн шинэчлэл юм. 

Хүмүүс метроноос буугаад автобусанд суугаад, автомашинаа эсхүл дугуйгаа унаад явна. Тиймээс хүмүүсийн тайван, аюулгүй алхах төлөвлөлт чухал. Өртөөнүүдийг зөвхөн инженерийн байгууламж бус, олон нийтийн "амьд орчин" байхаар төлөвлөж байна. Өөрөөр хэлбэл, хүн зөвхөн буух, суух бус найзтайгаа уулзах, амрах, үйлчилгээ авах боломжтой нийтийн орон зай үүсгэнэ. 

Энэ нь олон нийтийн метроны "бетон хонгил" гэх төсөөллийг өөрчилж, хотын өдөр тутмын амьдралд урлаг, соёл, худалдаа үйлчилгээг шингээсэн шинэ төрлийн нэгдэл бий болгоно. Би өмнө нь Лондон хотын Шордич (Shoreditch & Bricklane) өртөө орчмын дахин төлөвлөлтийн төсөлд ажиллаж байсан. Шордичыг урлаг, загвар, хипстер соёлын төв гэж нэрлэдэг. Тэнд гудамжны урлаг, граффити зураг ихтэй.

Харин Брик Лэйнд Энэтхэг, Бангладеш зэрэг орны хүмүүс олноор амьдардаг. Тэдний амьдралын хэв маягт тохирсон байхаар төлөвлөлтийг тооцон ажилласан юм. Өртөө орчимд хүмүүс юу хийх вэ, хааш орж, хаанаас гарах гэх мэтчилэн төлөвлөгөөг боловсруулж, өмнөх урлагийн хананы өнгө төрхийг алдагдуулахгүйгээр өртөөний барилгыг шинэчилсэн.

Манай “Улаанбаатар метро”-ны шугамын нийт урт нь 19.4 км. Өртөөний тоо 15. Өртөөнүүд ихэвчлэн арал хэлбэрийн зорчих тавцантай байх бөгөөд энэ нь зорчигчийг хоёр талаас галт тэргэнд суух боломжтой, хөдөлгөөний урсгалыг оновчтой зохион байгуулдаг олон улсын түгээмэл шийдэл юм. Өртөөнүүдийн платформ нь геологийн нөхцөлөөс хамааран дунджаар 25 метрийн гүнд байрлана. 

ЗАЛУУ ХҮМҮҮС МӨРӨӨДЛӨӨРӨӨ НЭГДЭЖ ЧАДАХ Л ХАМГИЙН ТОМ КАПИТАЛ

-Намайг Алматы дахь ажлаасаа гараад Монголд ирэхээр шийдэхэд эргэн тойрон дахь хүмүүс “Яг ямар зорилгоор вэ” гэж маш их асуусан. Манай төслийн захирал Т.Мөнхдалай Японы Киотогийн их сургуулийг Зам гүүр, дэд бүтцийн инженерээр төгсөөд мэргэжлээрээ Египет, Шри-Ланка, Японд ажиллаж байсан.

Мөн төслийн инженер Т.Нямбаяр Токиогийн нийслэлийн их сургуулийг Зам, гүүрний инженерийн мэргэжлээр төгсөөд Филиппинд TBM (Tunnel boring machine) инженерээр ажиллаж байсан гээд манай багийнхан бүгд залуу, бүгд л гадаадад боловсрол эзэмшин, ажиллаж хөдөлмөрлөж байсан юм билээ.

Гэвч эх орондоо том төсөл бүтээн байгуулъя гээд бүтэн эргэлт хийснийг хараад би ч гэсэн “why not” гэж бодсон. Одоогоор би амьдралдаа “Why not” гэж гурван удаа хэлж, гурван чухал шийдвэрийг гаргажээ. 

Учирч болох эрсдэлийг үүрээд, өмнөхөөсөө бага цалингаар том төсөлд ажиллаад, үүгээр нийгэмд хувь нэмрээ оруулах шаансыг залуу байгаа дээрээ л барьж авах хэрэгтэй гэж бодсон юм. Би ийм бодлоор өөрийгөө “Comfort zone”-оос гарч байгаагаа л том хожил гэж харсан.

Залуу насандаа эрсдэлийг үүрч, өөрийгөө сорьж, том бүтээн байгуулалтад гар бие оролцсон туршлага бол насан туршийн үнэ цэнэ. Ийм л зүйлсийг бодож “Улаанбаатар метро” төслийн багт нэгдсэн дээ. Бид залуу байна. Тэгээд залуу хүмүүс мөрөөдлөөрөө нэгдэж, нэг баг болж чадах нь хамгийн том капитал.

Манай баг 16-уулаа, үүний тав нь эмэгтэй. Зарим улс оронд эмэгтэй гэдэг утгаар нь үл ойшоох хандлагатай байдаг. Харин Монголд бүх асуудалд эрх байгаа нь, аливаа ажлыг хийхэд хөгшин, залуу, эрэгтэй, эмэгтэй байхаас үл хамаараад ур чадварыг үнэлдэг нь таалагддаг. Би гадаадад ажиллаж байхдаа ихэнхдээ 40-50 настай хүмүүстэй ажилладаг байсан. Одоо үеийн залуустайгаа илүү эрч хүчтэй ажиллаж байгаа.

Гадаадад байхдаа фэйсбүүк, сошиал медиагаас Монголынхоо тухай бараан мэдээ л их уншдаг байсан. Тэгээд "Монгол ч ёстой..." гэж бодох үе ч байв. Гэтэл дунд нь орж ирээд хүмүүс хичээж л байгаа юм байна, боломж байгаа юм байна гэдгийг харсан. Хүн болгон өөрийн хэмжээндээ чармайж, бүтээхийн төлөө зүтгэж байна, энэ л гоё шүү дээ. Бодит байдал фэйсбүүкийн харанхуй постуудаас тэс өөр байна. Бидний өмнө маш олон боломжууд нээлттэй байна.

Нэмж дурдахад, би архитектороороо олон улсын тэмцээнүүдэд идэвхтэй оролцохыг эрмэлздэг. Аливаа тэмцээнд ялсан хүмүүсийн нэрийн ард орных нь нэр бичигддэг, Mongolia гэснийг харахад үнэхээр бахархалтай санагддаг даа. Дэлхий даяараа залуус адилхан зүйлс үзэж, сонсож, харж, суралцаж, хөгжиж байна. Бүр ижил хөгжим сонсоод алхаж байна. Тиймээс монгол залууст ч дэлхийгээс дутах зүйл үгүй.

Үеийн залуустаа хандаж “Stay hungry, Stay foolish” гэдэг Apple компанийг үндэслэгч, алдарт Стив Жобсын үгийг хэлмээр байна. Боломжгүй зүйл гэж үгүй. Чи хонгилын үзүүрт өчүүхэн гэрэл харж байгаа бол тийшээ тууштай зүтгээрэй. Тэр гэрэл рүү алхах замд л өсөлт, хөгжил, мөрөөдөл бий.

************************************************************************************************************

Бид нийтээрээ нэг л хичээхээ больчихсон ч юм шиг. Ерөөс зорьж тэмүүлэх шаардлагагүй мэт урсгал дунд хөвөөд ч байх шиг. Даваа гарагийн өглөө нэг их өөдрөг тэмүүлээр цэнэглэгдэх атал долоо хоногийн дундаас бушуухан баасан гараг болоосой гэж хүлээх амьдралын хэмнэл дунд залхуутайхан урагшлаад ч байх шиг...

Энэ олон өнгө сүлэлдсэн мэдрэмж дунд мөрөөдсөн шиг мөрөөдөж, амьдарсан шиг амьдрах утга учрын төлөө тэмүүлж яваа гоё, гэгээн, залуу мөрөөдөлтэй бүсгүйтэй уулзсаны ард их л цовоо, цолгиун болчхов.

Нээрэн л залуу байгаа дээрээ оролдоод үзье гэж зориглохгүй бол ар гэр, ахуйн асуудалтай болчихвол амьдрал хүнийг зоримог шийдвэр гаргахыг тэр бүр зөвшөөрдөггүй билээ. Метро баригдаад, бид зорчигчийн тавцан дээр line-аа хараад зогсож байх тэр өдөр энэ бүсгүйн нэрийн хуудас “метро” байх болно. 

Метро бол зөвхөн хонгил, бас барилга биш. Нийгмийн олон асуудлыг шийдэх онцгой бүтээн байгуулалт гэж Х.Еликийн хэлсэн үнэн билээ. "Улаанбаатар метро"-ны чухал ажлуудыг гадаадад зам, гүүр, төмөр замын чиглэлээр боловсрол эзэмшсэн залуу хүмүүс нугалж байгаа юм байна. Тэд өндөр цалин аваад өөр бусад оронд мэргэжлээрээ ажиллаж байсан. Гэхдээ бүтэхгүй ээ, больё  гэж хойш суулгүй, “Улаанбаатараа метротой болгоё л доо” гээд хүрээд иржээ.

Урсгалын дагуу л хөвж явдаггүй, уруудаж, өгсөж, сөрж сэлүүрддэг залуу үе олон байна.