Эрдэмтдийн Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутаг дахь Их Төлбөрийн голын хөндийд хийсэн малтлага судалгаагаар илэрсэн дээд палеолитын эхэн үед амьдарч байсан нэн эртний буюу 42 мянган жилийн өмнө амьдарч байсан хүний зүүлт, гоёл чимэглэлийн талаарх судалгааны өгүүлэл шинжлэх ухааны “Nature’s Scientific Reports” сэтгүүлд нийтлэгджээ.

Өгүүлэлд 42000 жилийн өмнө амьдарч байсан эртний хүний гоёл чимэглэлийн зүйлсээс “хамгийн эртний эр бэлэг эрхтний антропоморф дүрслэл”-ийг гадныхан хамгийн сонирхолтой олдвор хэмээн үнэлж буй аж. Уг олдвор нь одоогоор “Евроазийн хэмжээнд хамгийн эртний антропоморф дүрслэл” гэдгээрээ судлаачдын анхаарлыг татаж байна.

Энэхүү олдворыг Монгол-Орос-Америкийн хамтарсан чулуун зэвсгийн судалгааны багийнхан илрүүлсэн бөгөөд 2014-2022 оны хооронд Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутагт орших Их Төлбөрийн голын хөндийд археологийн судалгааны ажил хийжээ. 

Тус хээрийн шинжилгээний ангид Монголын талаас ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгээс доктор (Sc.D), профессор Б.Гүнчинсүрэн, доктор (Ph.D) Ц.Болорбат, Д.Одсүрэн, ОХУ-ын талаас доктор (Sc.D) Е.П.Рыбин, доктор (Ph.D) А.М.Хаценович нарын судлаачид, АНУ-ын талаас Аризонын Их сургуулийн профессор Ж.Олсен, Калифорнийн Их сургуулийн профессор Н.Звинс, Японы талаас профессор М.Изүхо, Францын Шинжлэх Ухааны Төвийн судлаач доктор (Ph.D) Р.Соланж нар оролцон ажилласан байна.