Орхон аймагт сүүлийн хоёр сард хачигт халдварын 9 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Үүний долоо нь буюу 77,8 хувь нь хачигт энцефалитын \Хүний төв мэдрэлийн тогтолцоог гэмтээдэг вирусийн гаралтай өвчин\ тохиолдол байна. Дээрх оношоор Булган аймгийн Бугат сумын харьяат 33 настай, нэг иргэн нас баржээ.

Хачигт энцефалит өвчин нь мэдрэлийн системийг хүчтэй гэмтээдэг. Хачигт хазуулснаас хойш 7-14 хоногт өндөр халуурч, чичрэх, толгой хүчтэй өвдөх, огиулах, бөөлжих, хүзүү нуруу, мөчдийн булчингаар хүчтэй өвдөх, эрвэгнэх, чичрэх, татах, саажих, ухаан алдах, татах, хөхрөх, хөөрлийн байдалд орох зэрэг хүндрэлүүд илэрч удаан хугацаагаар хөдөлмөрийн чадвар алдуулах, нас барах аюултай өвчин болохыг Орхон аймгийн Эрүүл мэндийн газраас анхааруулжээ.

Мөн Орхон, Булган, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Дархан-Уул аймагт байгалийн голомттой, хачигт халдварын идэвхжил өндөр байгаа тул дээр нутгуудад амарч, аялах, жимс, ногоо түүх, мод бэлтгэх бол хачигт энцефалитын вакцинд хамрагдах боломжтой аж. Орхон аймгийн бүх өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдэд хачигт энцефалитийн эсрэг вакциныг үнэ төлбөргүй хийж байна.

Хачгаар дамжих халдварын үед илрэх шинж тэмдэг:

• Хачигт энцефалит: \Хачигт хазуулснаас 7-14 хоногийн дараа илрэх шинж тэмдгүүд\:

1. Өндөр халуурах
2. Толгой хүчтэй өвдөх
3. Нойр хүрэх
4. Огиулж, бөөлжих
5. Гар, хөл саажих

• Хачигт боррелиоз: \Хачигт хазуулснаас 7-14 хоногийн дараа илрэх шинж тэмдгүүд\:

1. Халуурах
2. Толгой өвдөх
3. Булчин өвдөх
4. Цагирган тууралт гарах
5. Нэг талын бугуй, тохой, өвдөгний үе үрэвсэх

• Хачигт риккетсиоз: \Хачигт хазуулснаас 2-7  хоногийн дараа илрэх шинж тэмдгүүд\:

1. Халуурах
2. Толгой өвдөх
3. Булчин өвдөх
4. Булчирхай томрох
5. Цэгэн тууралт гарах
6. Хачиг хазсан газарт үрэвсэх, тавших. Эдгээр шинж тэмдэг илэрвэл харьяа эрүүл мэндийн байгууллагадаа хандаарай.

Халдвартай хачиг цус сорох үед нян, вирус, эгэл биетэн, мөөгөнцөр, риккетси хүн, мал амьтанд дамжин өвчин үүсгэдэг. Иймд хачгийг биеэс зөв салгах аргыг зөвлөж байна. Үүнд:

Хямсаа ашиглах:

• Нарийн үзүүртэй хямсаа ашиглан арьстай аль болох ойр, хачгийн хошуу, толгой хэсгээс хавчина.
• 45 градусын өнцгөөр зөөлөн ганхуулж дээш татаж авна.
• Хачиг хазсан хэсгийг спирт, иодоор арчиж цэвэрлэнэ.

Утас ашиглах:

• Утсаа хачгийн хошуунд аль болох ойр зангидна
• Зөөлөн ганхуулах замаар хошууг үлдээлгүйгээр сугалж авна
• Хачиг хазсан хэсгийг спирт, иодоор арчиж цэвэрлэнэ.

Иргэд, олон нийт хачигт халдвараас урьдчилан сэргийлж:

• Ой мод, өвс ихтэй газраар аялах, амрах үедээ хачигт хазуулахаас сэргийлээрэй.
• Ой мод, өвс ихтэй газраар явахдаа цайвар өнгийн, битүү хувцас өмсөх
• 2-3 цаг тутамд биедээ хачиг байгаа эсэхийг шалгах
• Хачиг дайжуулагч, үргээгч бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг зөвлөж байна.